logo

“Strukturwandel Phoenix-See”, ruimtelijk ontwikkeling in het Roergebied

96 (deutsche Genauigkeit!) hectare van de voormalige Hermannshütte veranderd in een woon- en recreatiegebied, van zware en vervuilende industrie naar natuur, cultuur en architectuur. En dit alles in Hörde, een deel van de Stadt Dortmund. Dat is “Strukturwandel”, verandering (= Wandel) van de sociaal-economisch-landschappelijke inrichting van een gebied. Oude armen verdwijnen, nieuwe rijken komen, van Stahlstandort tot “innovativer Lebensraum”!

De oorsprong van de Hermannshütte was een kleine onderneming, begonnen rond 1830 met de productie van naalden en haken (zonder kruis). Na 1840 werd deze Hütte, naar Engels voorbeeld en onder leiding van een Engelse ingenieur (ver voor welke Brexit of Brentry dan ook) een staal- en ijzerfabriek, met veel stoommachines. Ruim 10 jaar later werd de fabriek een “Aktiengesellschaft” en onderdeel van de nieuw opgerichte “Hörder Bergwerks- und Hüttenverein”, een mijnbouw en staalfabriek.

De onderneming had rond de eeuwwisseling 5000 werknemers (voor boven de grond, in de fabriek) en 1800 Kumpeln (mijnwerkers, voor onder de grond, in de “Zechen”, de mijnen). Lange werkdagen voor de vele duizenden werknemers, die vaak zwetend, vies, uitgeput en uitgebuit thuis kwamen. En natuurlijk veel kinderarbeid! Das Kapital van Karl Marx, met de Verelendung als tableau vivant.

De teloorgang van de onderneming, begonnen in het nationaalsocialistische tijdperk kreeg na de oorlog zijn afronding: overname, vijandelijke overname, fusie, stillegging en daarna de goede machines op transport naar het Oosten, naar China. Niet alleen een machinekerkhof resteerde, maar ook een zwaar vervuilde bodem.

Na de bodemsanering begon de gebiedsontwikkeling met de aanleg van het Phoenixmeer, bijna 100 ha. groot, voorzien van een kleine haven en de bouw van urbane villa’s: ruimte om te wonen, werken en recreëren. Grote, onder architectuur gebouwde huizen voor de nieuwe upper class, waaronder, naar het heet, diverse voetballers van gelb-schwarz, Borussia Dortmund.

Elke wedstrijd, elke Strukturwandel kent winnaars en verliezers! Een verdringingseffect, stijgende huren en toenemende grondprijzen. En dat geldt ook voor de bijna 20% werklozen die het Stadtteil Hörde in 2013 telde. Politiek een gewaagde stap, die voor dit stadsdeel goed gelukt is.

Toch is het hier heerlijk wandelen, flaneren over de “Uferpromenade”, waarbij zwemmen in het meertje verboden is; er zijn zeilboten en Tretboote (waterfietsen) te huur. Het meertje is afgesloten, je kunt er met de boot niet “in of uit”; voor een verbinding met de nabijgelegen rivier de Emscher is deze rivier nog te vervuild. De “Renaturierung” van de Emscher “kommt langsam voran”.

Erg mooi is de Burg Hörde uit de 12e eeuw, voorheen waterkasteel en nu museum. En opvallend op het Kulturinsel in de See is de Thomaskonverter, een hele grote draaibare bak waarmee vroeger ruwijzer naar staal werd omgezet. Overigens, cultuureiland is wel een erg groot woord voor die paar vierkant meter …

Reply

*

captcha *