Zomaar een namiddag, voorjaar 2015, in een middelgroot Duits stadje in NRW, ergens in het grensgebied. Ik zit daar, als mogelijke kandidaat voor de burgemeestersverkiezingen, in het kantoortje van een politieke partij, aan een straat nabij het oude, historische centrum. Een mooi en pittoresk centrum, met een grote kerk aan het marktplein, een echt stadshart zoals je dat in de regio veel ziet.
Ik was benaderd, gevraagd via een indirecte bekende. “Of ik wel een gesprek wilde hebben”, “im Büro” van deze politieke partij. Deze partij, een oppositiepartij in deze stad, vertegenwoordigde ook andere partijen: gezamenlijk waren ze op zoek naar een goede kandidaat voor de “Burgermeisterwahlen” die in september 2015 zouden plaatvinden. En in een Wahlraum (ofwel Wahllokal) beslist dan de kiezer!
In Nordrhein-Westfalen wordt niet alleen de Raad van de Kommune en Stadt rechtstreeks door het volk gekozen, maar ook “Herr Bürgermeister” (of “Frau Bürgemeisterin”): directe burgermeestersverkiezingen dus.
De gezamenlijke oppositie had veel kritiek op de zittende burgemeester. Het ontbrak deze man aan “Akzeptanz” binnen eigen organisatie en ook de inwoners waren ontevreden: “slechte communicatie en geen sturing, een ontbrekend maatschappelijk draagvlak, geen visie en niet doortastend!” Een Nederlandse burgemeester was wellicht allang afgetreden.
Een Duitse burgemeester is overigens niet alleen bestuurder-politicus, maar ook de baas van het ambtelijk apparaat en is daarmee als het ware “Nederlandse burgemeester en gemeentesecretaris in één persoon”. Voor mij als Nederlander een toch wat vreemde combi. Met een maandsalaris van ruim € 8.500 overigens “niet slecht” betaald, maar wel een 24/7 baan!
We hadden op het kantoor een goed en intensief gesprek over visie en strategie, stijl van leidinggeven alsook draagvlak en communicatie. Veel politieke partijen (CDU, SPD, Grünen, Bündnis 90, FDP) hebben lokaal een eigen kantoor voor vergaderingen en als “Anlaufstelle” voor burgers.
Bürgermeisterkandidat zijn betekent campagne voeren, weken en maandenlang, op manifestaties en bijeenkomsten, bij Schützen- und Sportvereine, tot aan de verkiezingen! Werken voor deze stad en zijn toekomst met open oog, oor én hart voor de inwoners en wat hen bezighoudt.
En daarbij vooral “Ich”-boodschappen afgeven: “Ich will diese Stadt voran bringen und ích werde dafür sorgen dass …” en dus niet op zijn Nederlands: “dat ga ik met de anderen overleggen” of “dat zullen wé dan verder onderzoeken”. Duitse kiezers bind je met “Analyse, Begeisterung und Ziele”, Daadkracht en Ik-boodschappen!
En als je dat goed doet ben je voor 5 jaar “Herr Bürgermeister”, dag in, dag uit, voor zaken op micro- en macroniveau, voor interne en organisatie-dingen en allerlei externe, politiek-bestuurlijke zaken.
Bij de betreffende oppositiepartij keek men niet vreemd op toen ik enige dagen later vriendelijk berichtte van de kandidatuur af te zien. Wel vonden ze het jammer: ze zagen in mij een goede burgemeesterskandidaat. Ik was overigens niet de eerste die had afgezegd en de verdere reactie luidde: “Ihre Entscheidung kann ich gut nachvollziehen, schade für uns aber richtig für Sie.”
En ondertussen hebben de verkiezingen plaatsgevonden en heeft de toenmalige burgemeester zeer overtuigend verloren van de gezamenlijke oppositiekandidaat, een FDP mevrouw. Wellicht had ik me toch kandidaat moeten stellen … de eerste Nederlandse burgemeester in Duitsland!
