Vlakbij waar ik in Münster woon, aan de westkant van de stad ligt een kleine oorlogsbegraafplaats. Klein, dat is natuurlijk relatief want iedereen die daar is komen te liggen is er één te veel. Maar klein is het wel, vooral in vergelijking met de grote oorlogskerkhoven die door de Tweede Wereldoorlog zijn ontstaan.
Op het oorlogskerkhof nabij Haus Spital in Münster met 816 doden liggen gestorven krijgsgevangenen, voornamelijk Russen maar ook Oekraïners, Wolga-Duitsers, Fransen en zelfs iemand uit India, “on her majesty’s service” geweest en wat uit de koers geraakt. Allemaal oude, verweerde betonnen grafstenen met hier en daar een steen voor de onbekende soldaat. Allemaal mannen? Of waren er in de Eerste Wereldoorlog ook al vrouwen onder de wapenen?
Rond 50.000 krijgsgevangenen werden er in de Eerste Wereldoorlog naar Haus Spital vervoerd, met ook nog nationaliteiten zoals Engelsen, Italianen en Serviërs. Haus Spital was daarmee het grootste krijgsgevangenkamp in Noordwest-Duitsland. En, hoe bizar, het smeedijzeren hekwerk is door een Fransman vormgegeven: gedwongen arbeid voor hem als krijgsgevangene of grensoverschrijdende arbeidsmarkt mobiliteit, werknemer uit La République in das Kaiserreich?
Bijzonder is de Duitse website waar deze Kriegsgräberstätte wordt vermeld: vergessener-beton.de/kriegsschauplaetze, vergeten beton en kijk dan onder “oorlogstoneel”, in het Engels “theatre of war”. Je vraagt je terecht af voor wie, waarvoor en in welk “theater” al die mensen in de Eerste Wereldoorlog gevochten hebben en gesneuveld zijn.
